Co robić, gdy boli Cię głowa lub męczy kaszel?

Albo zapytam inaczej – jak dobrze znasz naszą babkę lancetowatą? Jak dla mnie – ta mała, uznawana za chwast babka jest niesamowita. Jako rdzenna roślina europejska podbiła obydwie Ameryki, dostając się na te kontynenty jako pasażer na gapę (jej nasiona przetrwały daleką podróż w butach i kieszeniach marynarzy – podróżników).

Babka lancetowata od ponad 500 lat uwieczniona jest w jednym z najbardziej poczytnych dramatów Szekspira – Romeo i Julia (cytat umieszczę na samym końcu). Jako roślina lecznicza wykorzystywana jest na całym świecie.

Na problemy skórne

Najbardziej lubię myśleć o babce lancetowatej jako o najlepszym przyjacielu skóry, chociaż nagietkowi również należy się ten tytuł. Stosowana zewnętrznie pomaga we wszystkich kłopotach ze skórą i stosuje się ją w leczeniu ran, krwawieniach, siniakach, trudno gojących się ranach, swędzeniach, ugryzieniach przez owady, przynosi wielką ulgę po ukąszeniu przez osy czy pokrzywy.

Ma działanie przeciwzapalne

W wielu chorobach występuje stan zapalny, najczęściej towarzyszy mu ból. Zanim sięgniesz po jeden z niesterydowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) i glikokortykosteroidów (GKS), wykorzystaj rośliny o udowodnionym działaniu przeciwzapalnym. Jedną z nich jest właśnie babka lancetowata.

Inne, bardziej znane rośliny o takim samym działaniu to korzeń hakorośli, liść lilaka, owoce derania czy gardenii – każda z tych roślin zawiera frakcję związków irydoidowych, które hamują reakcję zapalną.

Działanie lecznicze roślin zawierających irydoidy znane jest od dawna. Wspominał o nich już Dioskorydes, farmakognosta starożytności. Dzięki najnowszym badaniom wiemy, że związki irydoidowe mają działanie przeciwnowotworowe, obniżające poziom glukozy we krwi, przeciwbólowe oraz przeciwzapalne. W babce lancetowatej znajduje się aukubina – glikozyd irydoidowy, który ma właściwości bakteriostatyczne, przeciwzapalne, rozkurczowe oraz ochronne w stosunku do miąższu wątroby.

Jej działanie potwierdził Europejski Urząd do Spraw Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), żurawina na przykład takiej pozytywnej opinii nie ma. Zgodnie z monografią 223 z 30 XI 1985 r., babkę lancetowatą stosuje się w nieżytach dróg oddechowych, zapalnych zmianach błony śluzowej jamy ustnej i gardła; zewnętrznie: w przypadku zapalnych zmian skórnych.

Jak wykorzystać babkę?

Z babki warto przyrządzić napar, nalewkę, intrakt, wino, sok, ziołomiód i macerat. Do celów ziołoleczniczych wykorzystuje się liście lub całą roślinę. Surowcem zielarskim są najczęściej liście – świeże lub suszone. Młode listki są jadalne, chociaż niezbyt smaczne. Suszone dostępne w sprzedaży przez cały rok.

Syrop na kaszel dla dorosłych

Składniki:

• 100 g świeżych liści babki lancetowatej,
• 100 ml przegotowanej letniej wody,
• 100 g cukru,
• 50 ml czystej wódki.

Sposób przygotowania:

Liście babki lancetowatej drobno pokrój i dokładnie zmiażdż w moździerzu. Przełóż do ceramicznego naczynia, dodaj 100 ml przegotowanej, letniej wody i dokładnie wymieszaj. W efekcie powinna powstać papka. Przecedź ją przez gazę tak, by powstał sok. Wlej go do garnka, dodaj 100 g cukru i gotuj około 30 sekund, ale nie dopuść do wrzenia. Dodaj 50 ml wódki, dokładnie wymieszaj i tak powstały napój porozlewaj do szklanych opakowań. Przechowuj nie dłużej niż 9 miesięcy.

Napar na kaszel dla dzieci i dorosłych

Składniki:

• 5 g suszonych liści babki lancetowatej,
• 5 g suszonego tymianku,
• ½ litra wody,
• 2 plasterki cytryny lub limonki,
• miód gryczany do smaku.

Sposób przygotowania:

Zalej wrzątkiem zioła. Parz pod przykryciem 30 minut. Ostudź do temperatury pokojowej. Odcedź bezpośrednio po przygotowaniu. Dodaj miód, jeśli napar będzie miał temperaturę poniżej 40 stopni. Stosuj 3–4 razy dziennie.

Źródła:

https://www.academia.edu/2513546/Medicinal_Properties_of_Plantago_
major_Hypoglycaemic_and_Male_Fertility_Studies

https://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Herbal_-
_HMPC_assessment_report / 2012/02 / WC500123351.pdf

https://psasir.upm.edu.my/3739/1/Medicinal_Properties_of_Plantago_ 
major.pdf

https://namedne.ru/load/lechenie_travami/nazvanija_rastenij_na_
bukv u_p / podorozhnik_lechebnye_svojstva / 39-1-0-244

Wiliam Szekspir, Romeo i Julia:

In Romeo and Juliet, Shakespeare has Romeo recommend Plantain to Benvolio:
Romeo: “Your plantain leaf is excellent for that.”
Benvolio: “For what, I pray thee?”
Romeo: “For your broken shin.”