Zanim sięgniesz po probiotyk

Jesień to czas, kiedy w mojej diecie pojawia się najwięcej kiszonek. W zasadzie u mnie w domu kisi się większość warzyw. A zwyczaj ten przywiozłam z Węgier, gdzie w powszechnej sprzedaży przez okrągły rok jest kiszona papryka. Jest pyszna i… piekielnie ostra.

Kiszonki oraz sfermentowana żywność znane są od wieków. Starożytni lekarze Bliskiego i Środkowego Wschodu przepisywali jogurt na choroby żołądka, jelit, wątroby; również dla stymulacji apetytu. W medycynie ajurwedyjskiej kiszone mleko polecane jest jako środek na długowieczność. Wielcy ojcowie ziołolecznictwa jak Hipokrates, Avicenna, Galen przypisywali kwaśnemu mleku właściwości lecznicze w chorobach żołądka, jelit, a także jako środek zapobiegający arteriosklerozie.

Zadziwiające, jak trafne są te zalecenia, prawda? (niezmiernie podziwiam mądrość i przenikliwość zielarzy z wcześniejszych epok)

W 1857 r. Ludwik Pasteur dowiódł, że fermentacja mleka zależy od drobnoustrojów nazwanych przez niego „ferment” lub „levure lactique”. Niestety nie udało mu się wyizolować czystej kultury bakterii mlekowych. Dopiero 20 lat później dokonał tego Lister, izolując Bacterium lactis, a w 1884 r. Hueppe wyodrębnił Bacillus acidi lactici. I mniej więcej od tego czasu niezmiennie trwa dobra passa bakterii probiotycznych.

Bakterie jelitowe i my

Nie wiem, czy wiesz ale cały zespół mikroorganizmów, które zasiedlają nasze jelita jest ogromny i liczy sobie około 100 bilionów bakterii. Z tego zbioru naukowcy zidentyfikowali i opisali dopiero kilkadziesiąt szczepów bakterii.

Cała reszta pozostaje jedną wielką tajemnicą, ponieważ są to szczepy niehodowlane. W dodatku każdy człowiek ma unikalną florę bakteryjną, która zmienia się w zależności od diety i innych czynników środowiskowych.

Które bakterie można nazwać probiotycznymi – nie daj się oszukać

Spośród zidentyfikowanych i przebadanych bakterii naukowcy dowiedli, że niektóre z nich wykazują szczególnie korzystny wpływ na nasze zdrowie. Powszechnie mówi się o bakteriach probiotycznych. Tymczasem probiotyczny jest szczep danej bakterii. Działanie probiotyczne może odnosić się tylko do jednego testowanego szczepu, nie do gatunku, rodzaju lub do ogółu bakterii mlekowych.

Dlaczego Ci o tym wspominam?

Bo nie chcę, żebyś dał się nabrać.

Niestety, bardzo często dochodzi do nadużyć. Niektórzy producenci wykorzystują artykuły oraz prace badawcze dotyczące danego szczepu, do promocji innego szczepu, o bardzo podobnej dla laika nazwie.

Poza tym warto, żebyś wiedział, że badania dokumentujące właściwości probiotyczne danego szczepu w testowanej dawce nie świadczą o podobnych właściwościach przy zastosowaniu innej dawki szczepu.

Zapamiętaj!

Zanim szczep bakterii zostanie nazwany probiotycznym, jest wielokrotnie badany, nawet przez kilka lat i musi wykazywać szereg udokumentowanych klinicznie korzyści zdrowotnych. Poza tym:

• zachowuje żywotność i aktywność w przewodzie pokarmowym,
• pochodzi od ludzi,
• jest niepatogenny i nietoksynotwórczy,
• ma określony (rodzaj, gatunek, szczep), tzw. przynależność taksonomiczną,
• ma wysoką oporność na enzymy trawienne, kwas żołądkowy i żółć, co umożliwia przeżycie w przewodzie pokarmowym – bo po Ci bakteria, która nie przeżyje kontaktu z kwasem żołądkowym,
• przeżyje w środowisku jelita,
• jest bezpieczny, tzn. nie wykazuje niepożądanych skutków ubocznych.

W przypadku szczepów probiotycznych duże znaczenie ma także rodzaj użytego nośnika, który może obniżać żywotność szczepu i w ten sposób zmieniać jego właściwości. Ale o tym napiszę za tydzień i już teraz mogę Ci obiecać, że w przyszły poniedziałek dowiesz się, co kryje się pod oznaczeniem 1×109-10 jtk.

Do tego czasu polecam jak najczęstsze spożywanie samodzielnie przygotowanych kiszonek warzywnych.

Źródła:

A. Nowak, K. Śliżewska, Z. Libudzisz, Probiotyki – historia i mechanizmy działania. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2010, 4 (71), 5–19

Neish A.S.: Microbes in gastrointestinal health and disease. Rev. Bas. Clin. Gastroenterol., 2009, 136, 65-80.

World Gastroenterology Organization (WGO). https://www.world.gastroenterology.org